خواص ریحان و استفاده در طب سنتی

خواص ریحان و استفاده در طب سنتی

ریحان با نام علمی OCIMUM BASILICUM L در انگلیسی Basil, Sweetbasil خوانده می شود و از خانواده ی نعناعیان Labiatae است.نام های رایج ریحان عبارتند از: صعتر هندی، نازبویه، شاهسفرم، سلطان الریاحین، ضیمران، ریحان الملک، ضمیراندر تخم ریحان ترکیباتی نظیر روغن خوشبو،لعاب، لینالول،
استراگل، سینئول، اوژنول، متیل کاوی کول، اوسیمن، سینامات متیل، مواد قلیایی، آنتول و سسکی ترپن و در برگ ریحان ماده ای به نام اوسیمن وجود دارد.قسمت مورد استفاده ی دارویی ریحان سر شاخه های گل دار و برگ های تازه یا خشک شده ی آن است.طبیعت ریحان در اوّل گرم و در دوم خشک است.
خواص و اثرات دارویی ریحان
* ریحان دارای خواص آرام بخشی است. مقوی معده و روده و تقویت کننده ی قلب است.ضد اسهال، بادشکن و ضد عفونی کننده ی دهان و دستگاه گوارش است. ریحان ضد گریپ و آنژین، ضد تشنجات دردناک، ضد التهاب و ضد اسپاسم است. خواب آوری و ضد سردرد و میگرن از دیگر خواص میگرن است.
* ریحان ملین، تونیک، مقوی و محرک اشتها است. کمک به هضم غذا و شیر افزا بودن از دیگر خواص ریحان است. ریحان مدر است.جهت انسداد عروق مغزی، تحلیل ورم های جمیع اعضا و تنگی نفس مفید است ریحان در موارد سوء هاضمه، قولنج، گزش زنبور، خستگی، دلشوره، رفع سردرد های عصبی، تقویت عمل دستگاه هضم، رفع نفخ، رفع غم و غصه و نوراستنی (بی خوابی و ضعف اعصاب)، رفع التهابات مجاری ادرار و ورم کلیه،
*دفع ترشحات مهبل، ترش کردن معده و اختلالات هاضمه با منشاء عصبی، اتساع معده، خونریزی دماغ، بواسیر، دل پیچه، سرگیجه، اختلالات دستگاه تنفسی، سرفه، سیاه سرفه، افزایش ترشحات شیر، اسپاسم های معده، بی خوابی های عصبی، سردرد های عصبی و یکطرفه (میگرن) به شکل دم کرده
*۲۰ تا ۵۰ گرم در یک لیتر آب مورد استفاده قرار می گیرد.* ریحان در ضعف و بی حالی های عصبی و اضطراب های صرعی جنبه ی درمانی دارد.* آب تازه ی ریحان را می توان به صورت قطره برای بیماری های التهابی گوش یا به صورت دهان شویه برای درمان برفک یا خوشبو کننده ی دهان استفاده کرد.
*ریحان قوی معده و روده و تقویت کننده ی قلب استجوشانده ی ۷ تا ۱۰ گرم تخم ریحان در یک لیتر آب به عنوان داروی ضد اسهال و پیچش شکم استفاده می شود. برای بهبود ضعف معده و سرفه مفید می باشد. رایحه ی ریحان دل انگیز است. جهت انسداد عروق مغزی، تحلیل ورم های
*جمیع اعضا و تنگی نفس مفید است. بوئیدن آن برای سردرد گرم مزاجان و مسافرین و رفع وبا مفید می باشد.* تخم آن معتدل کننده مزاج و مقاوم در برابر سموم است. کمی مخدر است.* مالیدن اسانس ریحان روی پوست سبب دفع پشه می گردد.مصلح ریحانمصلحش نیلوفر و بدلش بادرنجبویه است.
مصرف ریحان در دوران بارداری
در بارداری به دلیل اثر تحریک کننده ی رحم و سقط آوری، همچنین اثر موتاژنیک ترکیب موجود در روغن فرار آن (استراگل) نباید مصرف شود. البته مصرف آن به اندازه ی مقدار کمی که در سبزی خوردن استفاده می شود مشکلی ایجاد نمی کند بلکه به صورت دارویی و دمکرده نباید استفاده شود.
مصرف ریحان در دوران شیردهی
در مادران شیرده به خاطر اثر موتاژنیک جزئی فرار آن یعنی استراگل نباید مصرف شود.
 
تداخلات دارویی و ریحان
با توجه به نبود مستندات علمی، بهتر است با احتیاط مصرف شود.
 
موارد منع مصرف ریحان
* مصرف طولانی مدت آن به خاطر پتانسیل اثر سرطان زایی ترکیب استراگل ممنوع است.
* مصرف این گیاه در اطفال و یا کودکان نوپا ممنوع است که به خاطر جزء سمی استراگل آن می باشد.
* مضرّ دماغ است.
ترکیبات شیمیایی
در صد گرم ریحان مواد زیر موجود است:
انرژی ۲۲ kcal
آب ۹۲.۰۶ گرم
پروتئین ۳.۱۵ گرم
چربی ۰.۶۴ گرم
کربوهیدرات ۲.۶۵ گرم
کلسیم ۱۷۷ میلی گرم
فسفر ۵۶ میلی گرم
آهن ۳.۱۷ میلی گرم
پتاسیم ۲۹۵ میلی گرم
سدیم ۴ میلی گرم
منگنز ۱.۱۴۸ میلی گرم
روی ۰.۸۱ میلی گرم
ویتامین آ ۲۶۴ میکروگرم
ویتامین ب١ ۰.۰۳۴ میلی گرم
ویتامین ب٢ ۰.۰۷۶ میلی گرم
ویتامین ب٣ ۰.۹۰۲ میلی گرم
ویتامین ب۵ ۰.۲۰۹ میلی گرم
ویتامین ب۶ ۰.۱۵۵ میلی گرم
ویتامین ب٩ ۶۸ میکروگرم
ویتامین ث ۱۸.۰ میلی گرم
ویتامین ای ۰.۸۰ میلی گرم
ویتامین کا ۴۱۴.۸ میکروگرم