انواع اخلاط
انواع اخلاط
بدن انسان ها از ترکیب چهار خلط دم، صفرا، سودا و بلغم ساخته می شود.
خلط دم(خون)
علت به وجود آمدن خلط دم، استفاده از خوراکی های متعادل و سازگار با مزاج است و بیشتر در کبد، قلب و رگ ها ساخته می شود. از جمله وظایف مهم خلط دم، جریان داشتن در سراسر بدن، رساندن غذا به قسمت های مختلف بدن و گرم و مرطوب نگه داشتن بدن است.
خلط صفرا
صفرا در لغت به معنای زردی است. این خلط را در قدیم کف خون می گفتند. علت به وجود آمدن خلط صفرا، مصرف غذاهایی با طمع گرم و غذاهای چرب و تند می باشد. از جمله وظایف مهم صفرا، آگاه نمودن فرد از حالت دفع است.
خلط سودا
علت به وجود آمدن این خلط استفاده از غذاهای گرم با رطوبت کم، هضم نشدن درست غذا و باقی ماندن آن در بدن است و در کبد، استخوان، قلب، روده ها و… ساخته می شود. به طور معمول خلط سودا از خوردن زیاد چای، قهوه، نسکافه، بادمجان سرخ کرده، گوشت گاو و گوساله، ماست، دوغ، پنیر، شیرینی و ترشی جات ایجاد می شود. از جمله وظایف مهم سودا، تحریک اشتها، استخوان سازی و تسریع رشد مو و ناخن می باشد.
خلط بلغم
خلط بلغم در خون و ریه ساخته می شود و علت به وجود آمدن آن استفاده از خوراکی های سرد و مرطوب و کم بودن حرارت بدن به علل مختلف مانند بیماری، مصرف داروی نامناسب و آب و هوای نامناسب می باشد. بلغم قسمتی از خون است که باعث سفیدی و روشنی رنگ آن می شود. در واقع بلغم جانشین خلط خون است و هرگاه بنا به دلایلی خون از بدن شما خارج شود (مثل ضربه ی چاقو یا بریدگی) بلافاصله بلغم جای خلط خون را می گیرد. از جمله وظایف مهم دیگر بلغم، آمادگی برای ذخیره سازی چربی اضافه و همچنین مرطوب نگهداشتن بدن برای تأمین رطوبت آن و ایجاد شفافیّت و نرمی در پوست می باشد.
استعداد بیماری افراد سوداوی مزاج
افراد سوداوی مزاج در صورت عدم رعایت دستورات، استعداد بیشتری برای بروز علائم و بیماری های ذیل دارند:
بی خوابی، لخته شدن خون، آترواسکلروز، نفخ روده و معده، درد معده، خشکی پوست، ترک پوست، افسردگی، اسکیزو فرنی، پسوریازیس و بزرگی طحال. تمایل به افسردگی های مقاوم به درمان، هراس و فوبیا (ترس) بدبین بودن و وسواس، اضطراب، بیقراری، کابوس، شکاک بودن، اندوه بی علت، هجوم افکار بد و ناامیدی، بی خوابی و کابوس شبانه.
استعداد بیماری در مزاج صفراوی
بیماریهای جسمی و تهدید کننده طبع صفراوی
پرکاری تیروئید، میگرن، بیرون زدگی چشم ( اگزوفتالمی ) سوزش سر دل، حالت تهوع صبحگاهی بخصوص، در صورت عدم اصلاح طبع ممکن است این بیماریها یا اختلالات به وقوع بپیوندد.
سردرد در ناحیه شقیقه ها، شیوع بیشتر سنگ کیسه صفرا، داغی کف پا ها، ریزش موی زود هنگام، یبوست زودهنگام، اشتهای کم، لاغری ابتلاء به دیابت گرم، عوارض پوستی زیاد ( خارش پوست، ضعف چشم آکنه یا جوشهای پوستی ( خشکی پوست )، قی سبز و زرد(زردابه)، لرزش بدن، سردرد،سرعت ضربان بالای قلب،یبوست مزاجی(اکثراً)،کم اشتهایی،بی خوابی و سبکی خواب،عطش شدید،زبری و خشکی پوست،خشکی مفاصل، استعداد ابتلا به اگزما و حساسیت پوستی، پسوریازیس، لاغری، فیبروم صفراوی(خانم ها)،کمی شیر خانم ها، خارش ژنرالیزه بدن، تلخی دهان، فیبروکیستیک پستان، کیست همورژایک (خانم ها)، گرگرفتگی بدن(بیشتر خانم ها)،چربی خون (بیشتر کلسترول)و… .
بیماریها و اختلالات تهدید کننده روحی و روانی در طبع صفراوی
دلشوره واضطراب، حساس و زود رنج بودن، پرخاشگری ( خفیف تا شدید )، زود عصبانی شدن و تحریک پذیری بالا، تمایل به کشیدن سیگار و مواد افیونی، وسواس در نظم و بهداشت، وسواس شستشو، بیش فعالی،بی قراری روحی،علاقه مندی به زیاد صحبت کردن(پرحرفی)، شخصیت وسواسی اجباری ( OCD ) ( مهمترین اختلال تهدید کننده این گروه از افراد اضطراب درون زاد و تقریباً دائمی است ).
استعداد بیماری در مزاج دموی
بیماریهای جسمی و تهدید کننده طبع دموی
فشار خون، دیابت گرم، چربی خون بالا، گرفتگی (زود هنگام) عروق کرونر قلب، احتمال وقوع انواع بیماریهای خونی، پرکاری تیروئید، جوش و آکنه فراوان، تعریق زیاد، سکته های گرم، کیست هموراژیک تخمدانی(خانم ها)، استعداد چاقی، میوم رحمی(خانم ها)، احساس گرگرفتگی(خانم ها).
اختلالات تهدید کننده روحی و روانی
سرخوشی بیش از حد، استعداد تعدی و تعرض به حقوق دیگران، تمایل به کشیدن مواد افیونی و سیگار، علاقمند به راحت طلبی و بی خیالی، خوش بین بودن بیش از حد، زمینه اختلال مانیا و احیاناً دو قطبی (در صورتیکه طبع دوم سرد وخشک باشد).
استعداد بیماری افرادی با مزاج بلغمی
این افراد در صورت عدم رعایت دستورات، استعداد بیستری برای بروز علائم و بیماری های ذیل دارند: عطسه، سردرد، صرع، آسم، سینوزیت، التهاب و بزرگ شدن لوزه ها، ضعف هضم، شب ادراری، دردها و التهاب های مفصلی، ترشحات رقیق واژینال، تاخیر در قاعدگی.
علائم غلبه اخلاط مختلف
علائم غلبه خون
اگر در بدن شخصی خون بیش از حد شود، علائم زیر را پیدا می‌کند:
۱ـ سنگینی سر و سنگینی بدن و احساس کسالت.
۲ـ دهان دره و کمان کشش می‌کند.
۳ـ خواب آلودگی و چرت زدن.
۴ـ بلدوت و کندی فکر و حواس.
۵ـ شیرینی طمع دهان.
۶ـ سرخی رنگ بدن و زبان: مخصوصاً سرخی صورت و گردن.
۷ـ ظهور دمل و بثورات مخصوصاً در پشت سر و پشت شانه.
۸ـ خونریزی از لثه و بینی.
۹ـ سنگینی گوشه‌های چشم (به طرف داخل یا بینی).
علائم غلبه بلغم
۱ـ سفیدی و رنگ پریدگی پوست به این معنی که نسبت به گذشته‌اش و در حالت سلامت رنگش تغییر کرده.
۲ـ نرمی و لخت شدن اعضاء (سستی ماهیچه‌ها) که این علائم البته نسبت به حالت سلامتش است.
۳ـ سردی بدن.
۴ـ اهراق ریق یعنی ریختن آب از دهان مخصوصاً در شب.
۵ـ کم شدن عطش مگر اینکه بلغم مالح (شور) در معده باشد. یعنی بلغمی که با صفرا مخلوط شده است.
۶ـ ضعیف شدن چهار هضم است: و یکی از نشانه های اصلی آن این است که فضولات چهار هضم دفع نمی‌شود، مخصوصاً، ضعیف شدن هاضمه معده که نشانه اش آروغ زدن و ترش کردن است.
۷ـ خواب زیاد.
۸ـ کندی حواس: شخص احساس بنگی می‌کند یعنی شخص می‌گوید بنگ است و مثل اینکه کلاهخود روی سرش است یعنی احساس می‌کند ارتباطش با اطراف کم شده است.
علائم غلبه صفرا
این علائم زیادتر دیده می‌شوند که شامل:
۱ـ زردی پوست
۲ـ سفیدی چشم
۳ـ تلخی دهان
۴ـ خشکی زبان
۵ـ خشکی دهان و بینی
۶ـ عطش زیاد
۷ـ بی‌اشتهایی
۸ـ حالت دل آشوب شدن و دل بهم خوردن
۹ـ سوزن سوزن شدن اعضاء و خواب رفتگی اعضاء
۱۰ـ بثورات صفراوی (جوشها و دانه‌های سرسفید)
۱۱ـ قی و استفراغ صفراوی: قی‌ها را دسته‌بندی می‌کنند بعضی از قی‌ها ترش، بعضی شور و بعضی تلخ هستند. قی‌های صفراوی از نظر طعم تلخ هستند. اظهارات خود فرد درمورد طعم قی کافی است.
۱۲ـ رنگ بول زرد مایل به سرخی می‌شود.
۱۳ـ خوابهای آتش و حرارت و گرمی‌دیدن
علائم غلبه سودا
۱ـ لاغر شدن و خشک شدن تن (هنرال)
۲ـ تیره شدن رنگ صورت (حمودت بون)
۳ـ گود رفتن چشمها،
۴ـ غلیظ و سیاه شدن خون
۵ـ سوزش معده
۶ـ اشتهای کاذب
۷ـ ادرار تیره و غلیظ
۸ـ دچار توحش می شوند، یعنی ترس و وحشت بی جهت (برای مثال کسی که پیش از این از تنهائی وحشتی نداشته ولی اکنون بی‌جهت از تنها ماندن می‌ترسد).
۹ـ توهم: یعنی دچار اوهام و خیالات شدن، مثال، احساس می کند کسی یا چیزی پشت سرش است، یا فکر می کند کسی دارد صدایش می‌کند.
۱۰ـ تخیل: یعنی شخص برای خودش خیال بافی می‌کند، معمولاً خانمها زیاد تخیل می‌کنند.
بهترین اخلاط
بین اخلاط موجود در طبایع، بهترین طبع از نظر جسمانی به ترتیب دموی، سوداوی، بلغمی و صفراوی است، اما از نظر روحی به ترتیب دموی، بلغمی، صفراوی و سوداوی است.
صفراوی مزاج ها به علت گرم و خشک بودن مزاج شان، بسیار کم حوصله هستند ولی سوداوی ها چون سرد مزاج هستند، صبر و استقامت شان در مقابل سختی ها بیشتر از صفراوی هاست؛ بنابراین اراده ی سوداوی ها و صفراوی ها قوی تر است. از طرفی تری مزاج (رطوبت مزاج) معمولاً اراده ی انسان را از بین می برد و بلغمی ها بیشتر از دموی ها تری مزاج دارند. بنابراین ترتیب میزان اراده، چاقی، پرخوری و خوش بینی اشخاص از زیاد به کم عبارتند از:
- به ترتیب میزان اراده: سوداوی، صفراوی، دموی، بلغمی.
- به ترتیب میزان چاقی: بلغم، دموی، صفراوی، سوداوی.
- به ترتیب میزان پرخوری: بلغمی، دموی، سوداوی، صفراوی.
- به ترتیب میزان خوش بینی: دموی، بلغمی، صفراوی، سوداوی.