موی رفته دیگه هیچ وقت نمیاد؟
ریزش موها مشکل شایعی است که هر فردی ممکن است در طول زندگی خود بالاخره با شدت کم یا زیاد با آن مواجه شود، اما پیرامون این مشکل شایع حرف و حدیث های فراوانی وجود دارد که برخی درست و برخی غلط هستند و پزشکان معتقدند باید با اطلاع‌رسانی درست و علمی، این باورهای نادرست را اصلاح کرد.
۱۶ سوالی که افراد درباره ریزش مو می‌پرسند
۱. کدام ریزش مو قابل برگشت است؟
وقتی مو از ساقه می شکند و می افتد، چون ریشه سالم است، پس از مدتی دوباره رشد می‌کند. اما وقتی ریزش مو ریشه‌ای است، در محل رویش مو جوشگاه ایجاد می‌شود و ریزش مو غیرقابل برگشت است. به عبارتی، بافت زمینه یا پوست سر در قسمت‌های داخلی از بین می‌رود و رگ‌ها به منطقه‌ای از سر خون رسانی نمی‌کنند. در نتیجه زندگی در این قسمت از بین می‌رود و هیچ مویی در محل وجود ندارد که بخواهد دوباره رشد کند. این نوع ریزش با ریزش مویی که باعث طاسی مردانه می‌شود، تفاوت دارد زیرا در طاسی مردانه مو وجود دارد ولی موها به شدت نازک و مینیاتوری می‌شوند. این موها را می‌توان با استفاده از برخی داروها تقویت کرد و باعث رشد آنها شد.
۲. ریزش مو ارثی است؟
نمی‌توان با قاطعیت به این پرسش پاسخ داد. ریزش مو ممکن است ارثی یا غیرارثی باشد. در ریزش موی ارثی، موها از ناحیه پیشانی تا فرق یا تاج سر شروع به کم شدن می‌کنند. این حالت در آقایان به شکل طاسی و در خانم‌ها با کم‌پشتی موها جلوه می‌کند، به‌طوری که کف سر و لابلای موها دیده می‌شود. زمانی ریزش مو در خانم‌ها ارثی است که با جوش صورت، موهای زائد و اختلال‌های قاعدگی همراه نباشد چون در این صورت می‌تواند علت هورمونی داشته باشد. گاهی هم همه موهای سر با هم می‌ریزند یا دچار کاهش حجم می‌شوند. در این صورت علت‌های دیگری مطرح است که باید بررسی شود.
۳. رنگ کردن باعث افزایش ریزش مو می‌شود؟
بله، هنگام رنگ کردن موها، کوتیکول یا لایه محافظ مو شکسته می‌شود تا رنگ مو در آن نفوذ کند. در نتیجه رنگ و اکسیدان داخل آن باعث خشکی و پارگی دیواره کوتیکول مو می‌شوند که در نهایت به شکستگی، موخوره، خرد شدن موها از ساقه و کاهش حجم مو میانجامد بنابراین رنگ‌کردن یا مش موها باعث ریزش آنها از ریشه نمی‌شود. به عبارتی، اگر رنگ غیراستاندارد و بی‌کیفیت و اکسیدان بسیار قوی باشد یا اگر موها بیش از حد رنگ شوند، لایه‌های کوتیکول بیشتر شکسته و موها خرد و حجم‌شان کم می‌شود اما خوشبختانه ریشه آنها سالم است و پس از مدتی دوباره رشد خواهند کرد. رنگ موهای چینی و تقلبی که مواد داخل آنها مشخص نیست در ریزش موها نقش مهمی دارند.
۴. داروها می‌توانند باعث ریزش مو شوند؟
بله، مصرف بسیاری از داروها به‌خصوص داروهای شیمی‌درمانی، داروهای فشارخون، داروهای مسکن، داروهای ضدتشنج، داروهای تیرویید و مسمومیت با ویتامین A، باعث ریزش مو می‌شود. البته تاثیر داروها در ایجاد ریزش مو تفاوت دارد. مثلا داروهای شیمی‌درمانی ۱۰ روز بعد از مصرف باعث ریزش مو می‌شوند. به این صورت که رشد موها قطع می‌شود و موها بلافاصله می‌افتند. به این نوع ریزش، ریزش موی آناژن می‌گویند. آناژن فازی است که مو در آن رشد می‌کند و نباید بریزد. برخی داروها هم ۳ ماه پس از مصرف باعث ریزش مو می‌شوند در حالی که بیمار به دنبال عوامل دیگری، می‌گردد.
۵. ریزش مو علامت فشارخون بالاست؟
نه، فشارخون بالا ربطی به ریزش مو ندارد اما مصرف داروی پروپرانولول که برای کاهش فشارخون مصرف می‌شود، می‌تواند ریزش مو را در پی داشته باشد.
۶. ماساژ دادن سر مانع ریزش مو می‌شود؟
بله، ماساژ پوست سر یا مصرف داروهای گشادکننده عروق که به کف سر مالیده می‌شوند، باعث بهبود خونرسانی به پوست می‌شود و می‌تواند جلوی ریزش موی ناشی از افزایش سن را بگیرد؛ البته به شرط اینکه علت ریزش عوامل دیگری نباشد.
۷. کمبودهای تغذیه‌ای می‌توانند باعث ریزش مو شوند؟
بله، کمبود بسیاری از مواد غذایی در بدن از جمله روی، آهن، پروتئین‌ها
و … می‌تواند باعث ریزش مو شود اما این کمبودها باید به اثبات برسند و کسی که رژیم غذایی عادی دارد و علامت بیماری خاصی ندارد، نمی‌تواند در این تعریف بگنجد. متاسفانه بسیاری از مردم به محض شروع ریزش موها شروع به خوردن قرص روی یا آهن می‌کنند در حالی که این کار درست نیست. مصرف زیاد روی و آهن و تجمع آنها در بدن باعث ایجاد مسمومیت می‌شود. اگر ریزش مو به‌دلیل کمبود تغذیه‌ای ایجاد نشده باشد، مصرف مکمل‌ها تاثیری در بهبود آن نخواهد داشت.
۸. کوتاه کردن مو جلوی ریزش مو را می‌گیرد؟
نه، ریزش مو ربطی به بلندی و کوتاهی آن ندارد. مو عمری دارد که وقتی به پایان می‌رسد، می‌افتد. ریزش موهای بلند بیشتر به نظر می‌رسد به همین دلیل افراد فکر می‌کنند اگر مو را کوتاه کنند ریزشش کمتر خواهد شد.
۹. سیگار می‌تواند باعث ریزش مو شود؟
بله، استعمال دخانیات باعث تنگ شدن عروق می‌شود و خونرسانی به بافت‌ها را مختل می‌کند. در نتیجه ریزش موها افزایش مییابد اما ترک ناگهانی سیگار هم فرد را عصبی می‌کند که این موضوع هم ممکن است ریزش موها را بیشتر کند. ترک سیگار باید حساب‌شده باشد.
۱۰. استرس می‌تواند باعث ریزش مو شود؟
بله، اگر اضطراب یا استرس ناگهانی باشد می‌تواند باعث ایجاد بیماری آلوپسی آره‌آتا شود که در آن موها به‌طور منطقه‌ای یا سکه‌ای یا حتی تمام موهای سر می‌ریزند اما اضطراب‌های کم و طولانیمدت نیز می‌توانند به‌دلیل تنگی عروق و وارد کردن مو به فاز تلوژن یا مرگ باعث تسریع ریزش مو شوند.
۱۱. اختلال‌های هورمونی، ریزش مو را تشدید می‌کنند؟
بله، وجود هورمون مردانه یکی از علت‌های مهم ریزش مو است که در مردان طبیعی است اما اگر خانمی به‌دلیل افزایش هورمون مردانه دچار ریزش مو شود، باید تحت‌بررسی قرار بگیرد. این خانم‌ها معمولا علاوه بر ریزش مو از جوش صورت، موی زائد و اختلال‌های قاعدگی هم رنج می‌برند.
۱۲. بعد از کاشت مو، موها دیگر نمی‌ریزند؟
بستگی دارد! برای کاشت مو معمولا از موهای پشت سر استفاده می‌کنند. به این منطقه سر «بانک مو» می‌گویند. جالب است بدانید موهای پشت سر در کسانی که ریزش موی ارثی یا هورمونی دارند، هرگز نمی‌ریزد زیرا موهای این منطقه گیرنده هورمون ندارند و مشکلی پیدا نمی‌کنند بنابراین باید قبل از کاشت، متخصص پوست تشخیص بدهد که ریزش موی فرد ارثی است یا هورمونی. اما اگر علت ریزش مو ارثی یا هورمونی نباشد، موهایی که پیوند زده شده‌اند هم بعد از مدتی می‌ریزند.
۱۳. شانه کردن، ریزش موها را بیشتر می‌کند؟
نه، شانه کردن مناسب موها باعث بهبود خونرسانی به پوست و مو می‌شود اما شانه کردن موی رنگ‌شده یا موهای بسیار خشک، باعث کنده شدن آنها می‌شود بنابراین باید این موها را با شانه‌های با دندانه‌های فراخ شانه کرد.
۱۴. بستن کش سر باعث ریزش مو می‌شود؟
بله، نوعی ریزش مو به نام آلوپسی کششی داریم که در اثر بستن سفت و محکم موها ایجاد می‌شود. در این حالت موها از ناحیه ریشه کشیده می‌شوند و می‌ریزند.
۱۵. داروهای ضدریزش مو باید تا پایان عمر مصرف شوند؟
به علت ریزش بستگی دارد. اگر علت ریزش ارثی باشد، فرد باید تا پایان عمر دارو مصرف کند. اگر علت اختلال هورمونی یا هر علت دیگری باشد، باید درمان را ادامه داد تا کامل شود.
۱۶. حنا و مورد برای ریزش مو مفیدند؟
تجربه نشان می‌دهد استفاده از این گیاهان در درمان ریزش مو مفید است. حنا مانند ماینوکسیدیل عمل می‌کند اما برای اینکه حنا رنگ ندهد، می‌توان آن را با ماست سنتی که حاوی اسید لاکتیک است، مخلوط کرد. ضمن اینکه اسید لاکتیک خاصیت لایه‌برداری دارد، پوست سر را تمیز و از خشک شدن موها به واسطه حنا زدن، جلوگیری می‌کند.
از داروهای گیاهی استفاده کنیم یا شیمیایی؟
دکتر احمدی آشتیانی، فارماکولوژیست
امروزه خیلی‌ها یا درگیر ریزش مو هستند یا احتمال میدهند به آن مبتلا شوند. در مورد روشهای درمانی ریزش مو از دو زاویه پزشکی مدرن و طب سنتی می‌توان بحث کرد. روشهای مدرن عبارتند از: جراحی‌هایی مانند انواع کاشت مو یا روشPRP، استفاده از انواع داروها مانند فیناستراید و استفاده از انواع محلولها و گاهی شامپوها. در کنار این روشهای رایج در پزشکی مدرن، روشهای طب سنتی مانند استفاده از ترکیب‌های گیاهی نیز مطرح هستند.
یکی از بهترین راههای رساندن مواد موثر به موضع هدف، استفاده از سیستم خونرسانی است که از آن بهعنوان روش سیستمیک یاد می‌شود، اما وقتی دارویی مصرف می‌شود تا به شکل سیستمیک به موضع مورد نظر برسد، ممکن است به مناطق دیگر هم وارد شود و عوارض جانبی خاصی ایجاد کند. به همین دلیل گاهی یا این امکان را نداریم که از برخی داروها استفاده کنیم یا با محدودیت مصرف روبرو هستیم.
در نتیجه به دنبال این هستیم که عوارض جانبی را به حداقل برسانیم و تلاش میکنیم از روشهای دیگری استفاده کنیم. این روشها به‌خصوص در رابطه با ریزش مو شامل استفاده از خونرسانی بیشتر، افزایش تکثیر سلولهای حمایت‌کننده فولیکول مو، کاهش التهاب یا ریزالتهابها و گاهی اوقات مهار برخی آنزیمهاست.
داروهای موضعی چطور از پوست عبور می‌کنند؟
برای نفوذ به پوست راههای مختلفی وجود دارد که شامل انحلال در چربی، استفاده از منافذ بسیار کوچک اطراف فولیکول مو و راه نفوذ از طریق غدد عرقی اطراف فولیکول مو است. البته درمان موضعی به اندازه درمان سیستمیک موثر نیست، به همین دلیل معمولا مجموعه‌ای از عوارض و مزایای یک روش برای انتخاب بهترین راه درمان در نظر گرفته می‌شود.
شامپو به رشد مو کمک می‌کند؟
شامپوها به عنوان شوینده و فراهم کننده بستری مناسب برای رشد مو عمل می‌کنند، نه عاملی برای رویش مو. اصلا شامپوها به این منظور طراحی نشدهاند، اما در بحث جلوگیری از ریزش مو، به این دلیل که شامپوها می‌توانند باعث تنظیم pH پوست سر و به تبع آن بهبود شرایط سد پوستی شوند، موثر هستند.
به علاوه، اطراف فولیکول مو در پوست سر، غدد ترشح چربی هم وجود دارد که از آنها به عنوان غدد سباسه یاد میکنیم. اگر این غدد بتوانند متعادل عمل کنند و ما هم بتوانیم رادیکالهای آزادی که به شکل خارجی در شهرهای آلوده و بزرگ روی پوست می نشینند یا اینکه بهشکل درون‌زا تولید می‌شوند با شامپوی مناسب کم کنیم، به کمتر شدن ریزش مو کمک خواهیم‌کرد. البته فرمول شامپو و استاندارد بودن آن بسیار مهم است.
تراشیدن مو را تقویت می‌کند؟
اگر تراشیدن مو برای رعایت بهداشت انجام شود، می‌تواند موثر باشد، اما اگر به‌منظور جلوگیری از ریزش مو باشد، نه. به دلیل اینکه افراد معمولا با تراشیدن موهای خود به اندازه موهای بلند متوجه ریزش موهای خود نمی‌شوند و این را به غلط به کم شدن ریزش موها نسبت میدهند، اما استفاده از درمان‌های گیاهی مانند رزماری، سدر، حنا، فلفل قرمز و… از گذشته برای درمان ریزش مو در کتابهای طب سنتی آورده شده است.
بسیاری از این موارد علمی هستند و تاثیر آنها به اثبات رسیده است. مثلا تاثیر گیاه رزماری در افزایش خونرسانی و گشاد کردن قطر رگ‌ها و برطرف‌کردن ریز التهاب های اطراف فولیکول مو اثبات شده است. فلفل قرمز نیز روی گشاد شدن عروق تاثیر دارد. مورد هم با مهار آنزیمی به نام الاستاز باعث استحکام مو می‌شود اما نکته مهم در روش استفاده از آنهاست که باید زیرنظر پزشک باشد.
مکمل‌ها جلوی ریزش مو را می‌گیرند؟
برخی مکمل‌ها به طور اختصاصی برای مراقبت از پوست، مو و ناخن تهیه می‌شوند. در ترکیب‌های این مکمل‌ها عمدتا به روی، مولیبدن، امگا۳، آهن، گوگرد، ویتامینA و اسید فولیک اشاره شده است. همچنین غذاهای حاوی گروه ویتامینهایB و انواع نوشیدنی های حاصل از فراورده های تخمیری جو که با طعمهای مختلف وجود دارد، می‌تواند کمک کننده باشد گاهی این نوشیدنی ها با ویتامینB هم غنی می‌شوند. مصرف ماهی و ریشه برخی گیاهان مانند پیاز هم می‌تواند به سلامت و رشد مو کمک کند، اما اگر علت ریزش مو ژنتیکی باشد، هیچ کدام از فراورده های مکمل نمی‌تواند درمان قطعی‌اش باشد.
آلوئه ورا و ریزش مو
دکتر طباطبایی، متخصص پوست
«آیا گیاه آلوئه ورا در درمان ریزش موی آقایان موثر است؟»
در پاسخ باید بگویم که استفاده از ژل گیاه آلوئه‌ورا روی سر هیچ تاثیری در کاهش میزان ریزش مو ندارد. این گیاه فقط تا حدودی در نرم کردن موها موثر است. برخی ریزش موها حدود ۲ تا ۳ ماه بعد از انجام جراحی‌های بزرگ، زایمان، قطع شیردهی، بهبود تب، قطع رژیم غذایی سخت یا روزه، استرس حاد و عصبی یا فشارهای ناگهانی ایجاد می‌شوند. این نوع ریزش مو پس از مدتی قطع می‌شود و موها دوباره شروع به رشد می‌کنند و با انجام اقدام‌های خاص مثل استفاده از ویتامین‌ها و املاح معدنی می‌توان رشد موها را تسریع کرد.