خواص بادام
به فارسی بادام نامند؛ ثمری است بری و بستانی و کوهی می‌باشد و هر واحد شیرین و تلخی دارد شیرین را لوزالحلو و به فارسی بادام شیرین نامند. درخت آن به قدر درخت انار و به و پوست آن مایل به سرخی و تیرگی و گل آن سفید و در میان آن ریزه های زرد رنگ و برگ آن پهن تر مستدیر نرم و درخت بستانی آن بعد از غرس در سال سوم و چهارم ثمر می آورد و مدتی می ماند و ثمر آن را سه پوست می باشد.
طبیعت آن در اول گرم و تر و معتدل نیز گفته‌اند و روغن آن معتدل در گرمی و سردی و بغایت مرطب دماغ خصوص تازۀ آن
بادام سرشار از چربی، مواد پروتئینی، مواد معدنی(کلسیم، آهن، فسفر) و ویتامین ب بوده و تقریباً ۵ درصد آب ۱۹ درصد پروتئین ۵۴ درصد چربی ۱۶ درصد مواد قندی ۲ درصد فیبر به اضافه کلسیم، آهن و ویتامین های دیگر است. خواص آن بازکنندگی و حافظ نیروهای بدن است حفظ آن از حیث جوهر دماغ به خصوص در ترکیت با نباتات است و پاک کننده اعضاء داخلی و مقوی بینائی و ملین طبع است. شیرۀ آن با شکر برای رفع سرفه و گرفتگی سینه و حنجره و آسم و ذات الجنب و خونریزی نافع است. در ترکیب با سایر داروهای مناسب برای قطع سرفه و تقویت لثه و دندان و ملین اعضاء داخلی و شکم و برای زخم امعاء و مثانه و اسهال های توأم با استفراغ که از رطوبت معده به وجود آمده باشد مفید است. متعادل کننده شدت بول است و با شکر از لحاظ غذائیت غنی و با انجیر نیز ملین و برای قولنج نافع است. مربای بادام در تغذیه و چاق نمودن و اصلاح اعمال کلیه نیکو و قوی است و بوداده آن مقوی معده و قابض و دافع سستی آن و مقوی باه است. میوۀ تازه و نارس آن به نام چغاله یا پوست ریشۀ دندان را تقویت کرده و مسکن حرارت دهان است. خوردن آن با انجیر ضد هاری است. خوردن شکوفۀ آن برای مردان مفید و برای زنان مضر است. مصرف بادام برای بانوان باردار و شیرده بسیار مفید است. مغز بادام را اگر در شیر بجوشانید و گرم گر م بخورند برای سینه نافع خواهد بود برای رفع ترک دست آن را با روغن کاکائو با آتش ملایمی طبخ تهیه نموده و بر جای ترک دست قرار دهند
برای معالجۀ رماتیسم و فلج کبدی و کلیه بادام تلخ را کوبیده و به شکل ضماد در آورده و آن را بر روی نقاط درد بگذارند تا رفع شود
بادام به علت ثقیل بودن و دیر هضمی برای معده سرد و مرطوب مضر است و مصلح آن مصطکی است و نیز مهیج صفرا و مصلح آن شکر می باشد. بادام فاسد موجب پیچش شکم و از بین رفتن اشتها و موجب تهوع و غشی می شود که مصلح آن استفراغ نمودن و مصرف رب ترش است
طبیعت روغن آن معتدل در گرمی و سردی و تر کننده دماغ به نحو بارزی است مخصوصاً تازه آن. خواص آن تر کننده دماغ و خشک و رافع تورم و سرسام و ذات الجنب و همچنین حالت چرت زدن و خواب آلودگی را به صورت شربت یا بخور آن به از بین می برد. در ترکیب با شکر و کتیرا برای سرفۀ خشک و باز کردن صدا و ریه و نرم نمودن امعاء و رفع مضار داروهای مسهله نافع و سودمند است
در ترکیب با حجرالیهود سائیده شده و آب گرم در خارج ساختن سنگهای کلیه و مثانه مجرب است. مقدار خوراک داروئی آن ۹ مثقال(۲/۴۴ گرم) تجویز شده است. چرب کردن مهره های پشت برای نقرس و رفع خمیدگی سالخوردگان مفید و غرغره آن با آب گرم برای رفع گرفتگی گلو مؤثر و برای احشاء ضعیف مضر است که مصلح آن مصطکی است برگ تازه آن مسهل و خشک آن قابض و برطرف کننده اسهال است. در رفع سموم مارگزیدگی از دستورات میرفندرسکی است که می فرماید: برگ انجیر و برگ جوز را به هم بکوبد و با روغن بادام مخلوط کند و بخورد و یک ساعت صبر کند، زهرمار را با عرق از بدن او خارج می شود
افعال و خواص دیگر آن: مفتح و حافظ قوتها و حافظ جوهر دماغ خصوص با نبات و جالی[۱] اعضای باطنی و مقوی باصره[۲] و ملین طبع و حلق و موافق سینه و شیره آن با شکر جهت سرفه و خشونت سینه و حنجره و ربو[۳] و ذات الجنب[۴] و حبس نفث الدم[۵] و با نصف آن زفت جهت قطع سرفه از مجربات و سنون پوست صلب سفید آن که سوخته باشند و به سر حد رمادیت نرسیده باشد جهت تقویت لثه و دندان و جلای آن می باشد. ملین اعضای باطنی و بطن به سبب جلایی که دارد و جهت قرحه امعا و مثانه و زحیر[۶] حادث از رطوبت معده و مولد منی و مسکن حدت آن و حدت بول و مسمن بدن[۷] و با شکر کثیر الغذا و ملین طبع و مفتح با انجیر نیز ملین و جهت قولنج نافع و بادام مطحون[۸] ثقیل[۹] بر معده و بطی النزول از آن و رهشی[۱۰] سریع النزول تر از آن و بادام مربا در تغذیه و فربه نمودن بدن بهتر و در اصلاح گرده[۱۱] قوی الاثر و بو داده آن مقوی معده و قابض و رافع ترهل[۱۲] و سستی آن و مقوی باه و زیاد کننده منی و لعق نمودن[۱۳] مقدار یک جوزه معتدل از آن با عسل جهت درد جگر و سرفه و تحلیل ریاح[۱۴] خصوص ریاح گرده و ثمر تازه نارس آن که چغاله نامند با پوست مقوی بن دندان و مسکن حرارت دهان به سبب برودت و یبوست پوست آن و شکوفه آن محرک باه مردان و قاطع باه زنان. آن آن